PMN-2 Landmines ทุ่นระเบิดสังหารบุคคล (กับระเบิด) เป็นทุ่นระเบิดสังหารบุคคลแบบระเบิดแรงดัน (Anti-personnel blast mine) ที่พัฒนาและผลิตโดยอดีตสหภาพโซเวียตในช่วงทศวรรษ 1970 และยังคงมีการใช้งานอย่างแพร่หลายในหลายพื้นที่ทั่วโลก PMN-2 ถูกออกแบบมาเพื่อทำให้กำลังพลของฝ่ายตรงข้ามได้รับบาดเจ็บสาหัสหรือเสียชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำให้สูญเสียอวัยวะช่วงล่าง ซึ่งจะสร้างภาระทางด้านการแพทย์และกำลังพลให้กับฝ่ายตรงข้ามมากกว่าการเสียชีวิตทันที
ลักษณะและคุณสมบัติ
- รูปลักษณ์: PMN-2 มีลักษณะเป็นทรงกลมขนาดกะทัดรัด ตัวเรือนทำจากพลาสติกแข็ง ส่วนใหญ่เป็นสีเขียว แต่บางครั้งอาจพบเป็นสีน้ำตาล
- ขนาด: มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 120 มม. และสูงประมาณ 53 มม.
- แผ่นกด: ด้านบนของทุ่นระเบิดจะมีแผ่นกดรูปทรงตัว X ทำจากยางสีดำ ซึ่งเป็นส่วนที่เมื่อถูกเหยียบจะกระตุ้นกลไกการจุดระเบิด
- น้ำหนัก: มีน้ำหนักรวมประมาณ 440 กรัม โดยมีน้ำหนักดินระเบิดประมาณ 100 กรัม (ชนิด RDX/TNT)
- กลไกการทำงาน: PMN-2 ทำงานโดยแรงดัน เมื่อมีแรงกดที่แผ่นกดรูปตัว X เพียงพอ (ประมาณ 5-15 กก.) กลไกภายในจะทำงาน ปล่อยเข็มแทงชนวนเข้าสู่ตัวจุดระเบิด ทำให้เกิดการระเบิดของดินระเบิดหลัก
- ความทนทานต่อการเก็บกู้: หนึ่งในคุณสมบัติที่สำคัญของ PMN-2 คือการออกแบบให้ทนทานต่อมาตรการเก็บกู้ระเบิดแบบดั้งเดิมที่ใช้แรงดันสูงหรือแรงระเบิดจากภายนอกเพื่อกระตุ้นให้ระเบิด ตัวแผ่นกดรูปตัว X และกลไกจุดระเบิดที่ซับซ้อนทำให้การเก็บกู้ทุ่นระเบิดชนิดนี้เป็นไปได้ยากและอันตราย
การใช้งานและการแพร่กระจาย
ทุ่นระเบิด PMN-2 ถูกนำไปใช้ในความขัดแย้งหลายแห่งทั่วโลก รวมถึง อัฟกานิสถาน, แองโกลา, กัมพูชา, เอริเทรีย, เอธิโอเปีย, ฮอนดูรัส, โมซัมบิก, นิการากัว และประเทศไทย โดยเฉพาะในพื้นที่ชายแดนที่มีข้อพิพาท
การใช้งานทุ่นระเบิดชนิดนี้มักสร้างปัญหาใหญ่ให้กับพลเรือนในพื้นที่หลังความขัดแย้งสิ้นสุดลง เนื่องจากทุ่นระเบิดสามารถคงสภาพพร้อมใช้งานได้นานหลายปี และยากต่อการตรวจจับและเก็บกู้ ซึ่งเป็นภัยคุกคามต่อชีวิตและทรัพย์สินของผู้คน
การตรวจจับและการเก็บกู้
การตรวจจับ PMN-2 เป็นเรื่องที่ท้าทายเนื่องจากตัวเรือนทำจากพลาสติกซึ่งมีส่วนประกอบที่เป็นโลหะน้อย ทำให้เครื่องตรวจจับโลหะทั่วไปไม่สามารถตรวจจับได้อย่างมีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องใช้วิธีการและอุปกรณ์ที่ซับซ้อนมากขึ้น เช่น เรดาร์เจาะพื้นดิน (Ground-Penetrating Radar – GPR) หรือสุนัขดมกลิ่นเพื่อค้นหาและระบุตำแหน่ง
การเก็บกู้ PMN-2 เป็นกระบวนการที่ต้องใช้ความระมัดระวังอย่างสูง เนื่องจากกลไกที่ออกแบบมาเพื่อต้านทานการเก็บกู้แบบเดิมๆ ผู้เชี่ยวชาญด้านการเก็บกู้ระเบิด (EOD) จะต้องใช้วิธีการเฉพาะทางเพื่อถอดกลไกจุดระเบิดและทำลายทุ่นระเบิดอย่างปลอดภัย
สนธิสัญญาและข้อตกลง
การใช้งาน ทุ่นระเบิดสังหารบุคคลเช่น PMN-2 เป็นประเด็นที่ถูกควบคุมโดย อนุสัญญาออตตาวา (Ottawa Treaty) ซึ่งเป็นสนธิสัญญาว่าด้วยการห้ามใช้ การสะสม การผลิต และการถ่ายโอนทุ่นระเบิดสังหารบุคคลและการทำลายทุ่นระเบิดดังกล่าว อย่างไรก็ตาม บางประเทศที่ยังคงใช้งานทุ่นระเบิดชนิดนี้ไม่ได้เป็นภาคีของอนุสัญญานี้ หรืออาจละเมิดข้อตกลงดังกล่าว ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทุ่นระเบิด PMN-2 ยังคงเป็นภัยคุกคามในหลายพื้นที่ทั่วโลก.